Betekent Gutenberg het einde van WordPress page builders?
WebhostingJelle van der Schoot, 14 februari 2019
Eerder schreven we al over de komst van Gutenberg, maar nu Gutenberg is verschenen, is het tijd voor een frisse blik. Wat is deze nieuwe content editor precies en welke rol gaat Gutenberg spelen in de toekomst. Een interessante vraag die zich aandient: betekent Gutenberg het einde van WordPress page builders?
Het was jaren relatief rustig in de WordPress wereld, maar daar kwam een einde aan toen Matt Mullenweg het project ‘Gutenberg’ (vernoemd naar Johannes Gutenberg, uitvinder van de boekdrukkunst in Europa) aankondigde.
Nog nooit in de geschiedenis van WordPress was de community zo verdeeld (zie de hashtag #wpdrama!) als bij de aankondiging van Gutenberg. Het ontwikkelaarsteam, geleid door Matt Mullenweg, gaf aan zich te gaan focussen op een nieuwe content editor.
Toen de eerste beta versie online kwam, was de community echter niet tevreden: de editor zou omslachtig zijn en men had liever andere updates gezien. In de State of the WordPress Industry 2019 zien we dat een aantal mensen binnen de WordPress community nog steeds niet helemaal gelukkig is met Gutenberg.
Waarom een nieuwe content editor?
Ervaren WordPress-gebruikers vergeten soms dat de leercurve van WordPress niet vlak is. WordPress installeren, themes, plugins, veiligheid, snelheid, updates, hacks, backups en meer: WordPress is inmiddels geen simpel Content Management Systeem (CMS) meer te noemen.
Gebruiksvriendelijkheid
Dit was echter wel het uitgangspunt toen WordPress ontstond: een simpele tool om op het internet te bloggen. WordPress is inmiddels niet meer het fijnste systeem voor beginners, terwijl andere systemen juist steeds makkelijker te gebruiken werden (Wix).
Het is – volgens het WordPress Core team – essentieel dat WordPress gebruiksvriendelijker wordt, om te voorkomen dat WordPress straks alleen door techneuten gebruikt kan worden.
TinyMCE, de ‘oude’ editor binnen WordPress.
Verschuiving van tekst naar content
De oude TinyMCE editor was veel, maar zeker niet gebruiksvriendelijk. Er zat (vaak) een wereld van verschil tussen de content in de editor en aan de voorkant van de website. De TinyMCE editor is vooral gefocust op tekst en niet op content.
Dit is niet gek: TinyMCE werd ontwikkeld in 2004 (!) en de focus lag destijds nou eenmaal op tekst. Inmiddels ligt de focus op content (afbeeldingen, video’s, geluidsfragmenten, etc.), waardoor het idee van een nieuwe editor zo gek nog niet is.
Gutenberg, de nieuwe content editor van WordPress. Gutenberg is gemakkelijk uit te proberen via Frontenberg!
Wat is Gutenberg?
Gutenberg moet deze twee problemen (gebruiksvriendelijkheid en een verschuivende focus van tekst naar content) oplossen. Een geheel nieuwe editor, speciaal ontwikkeld voor WordPress en vanaf de grond opgebouwd. Het belangrijkste verschil met de bestaande tekst editor, zijn zogeheten blocks, ofwel ‘blokken’ in het Nederlands.
Voor een uitgebreide uitleg over de nieuwe Gutenberg editor en de features, lees je ons artikel over de komst van Gutenberg.
Page builders en Gutenberg
De bovenstaande lijst met features lijkt erg op de omschrijving van een gemiddelde page builder plugin. Page builders zijn de laatste jaren flink toegenomen in populariteit, vooral onder agencies die websites ontwikkelen voor klanten.
Page builders doen alles wat de TinyMCE editor niet doet en zijn de basis van veel WordPress-websites die online staan.
Maar, nu is Gutenberg er: de nieuwe content editor die veel features van page builders toegankelijk maakt voor het grote publiek.
Betekent Gutenberg het einde van WordPress page builders?
Op dit moment: nee, Gutenberg betekent niet het einde van WordPress page builders.
Gutenberg zal echter wel een groep nieuwe gebruikers binden, die – als ze voorheen een full width foto hadden willen plaatsen – voor een page builder gekozen hadden. Gutenberg zal dus vooral voor het onderste segment page builders (met de minste functies) een gevaar vormen.
Dit is geen slechte ontwikkeling: hoe minder WordPress-gebruikers afhankelijk zijn van externe plugins, hoe minder beveiligingsrisico’s dit meebrengt en hoe sneller een website zal laden. Gutenberg zal (in de huidige vorm) echter niet in staat zijn om de grote page builders (Divi, Elementor, Visual Composer) te doen verdwijnen.
Gutenberg mist features
De genoemde page builders hebben een stuk meer features dan het plaatsen van headings, foto’s over de hele breedte en tabellen.
Moderne page builders ondersteunen front-end editing, waardoor gebruikers écht zien hoe content in de back-end eruit zal zien aan de front-end. Gutenberg ondersteunt dit niet.
Daarnaast bevat Gutenberg weinig speciale blokken zoals formulieren, Mailchimp integraties en vooraf opgemaakte content blokken.
Tot slot is Gutenberg niet geheel stabiel: de editor werd met haast afgemaakt en gelanceerd in december 2018, waarna er duizenden 1-ster reviews werden geplaatst. Er werden veel fouten ontdekt en de release van Gutenberg was alles behalve rustig.
Gutenberg op termijn toch een gevaar voor page builders
Helemaal ontspannen zullen de ontwikkelaars van populaire page builders echter niet zijn. Gutenberg is nog jong en heeft het beste team van ontwikkelaars achter zich: de gehele WordPress community.
Bibliotheek van blokken
Het is voor ontwikkelaars eenvoudig om blokken toe te voegen aan Gutenberg, waardoor het een kwestie van tijd is voordat Gutenberg een gigantische hoeveelheid vooraf opgemaakte content zal bevatten.
Er verschijnen dagelijks nieuwe plugins die speciale blokken toevoegen aan Gutenberg, zoals geavanceerde headings, Google Maps, tijdlijnen, reviews, share knoppen, iconen, uitgebreide kolommen en meer. Daarnaast wordt Gutenberg doorontwikkeld door het WordPress Core team en is een front-end editor voor Gutenberg wellicht iets voor de toekomst.
Een voorbeeld: de plugin Stackable – Gutenberg Blocks voegt veel blokken toe, waaronder een Call To Action blok.
Veiligheid en snelheid met Gutenberg
Bij Savvii zien wij Gutenberg met enthousiasme tegemoet. Een goed werkende Gutenberg editor betekent minder externe plugins om missende features aan te vullen. Hoe minder externe plugins, hoe minder beveiligingsrisico’s en hoe sneller websites laden.
WordPress moet toegankelijk zijn voor het grote publiek, maar ook voor agencies. Deze agencies zullen nu niet overstappen van page builders naar Gutenberg, maar dit scenario is niet ondenkbaar in de toekomst.
Conclusie: Gutenberg heeft de potentie om een flinke verschuiving te veroorzaken in de page builder markt
Als Gutenberg stabieler wordt, meer content blocks krijgt en potentieel een front-end editor wordt, kan Gutenberg daadwerkelijk een groot gevaar vormen voor WordPress page builders. Het interessante (en goede!) aan een nieuwe editor is het feit dat de bestaande page builders flink aan de bak moeten om Gutenberg voor te blijven.
Er worden de komende jaren dus veel vernieuwingen verwacht uit beide kampen – iets wat goed is voor de gebruikers van WordPress.
Hoe reageert de WordPress community op Gutenberg?
Toen Gutenberg voor het eerst beschikbaar werd gesteld voor het grote publiek, was er veel ophef. De nieuwe content editor zal vol met fouten en men snapte niet waarom de huidige editor moest worden vervangen, en al helemaal niet waarom Gutenberg de opvolger moest worden.
De plugin kreeg duizenden negatieve reviews op WordPress.org en talloze WordPress blogs gaven hun ongezouten mening. De community van WordPress was niet erg enthousiast, hoe zit dat met de andere belangrijke spelers?
Belangrijke WordPress-kenners
Er is veel geschreven over Gutenberg en page builders, maar het is interessant om te kijken naar enkele grote namen binnen de WordPress-wereld. We beginnen bij Matt Mullenweg, eigenaar van Automattic.
Geheel objectief is hij niet: er zijn mensen die twijfelen aan de motivatie van Automattic om Gutenberg te implementeren binnen WordPress. Dit is het project waar Matt nauw bij betrokken is.
De komst van Gutenberg wordt door sommigen gezien als een aanval op de page builders door Automattic, die een marktaandeel van de page builders wilt overnemen. Toch is het goed om zijn redenatie te overwegen, dus hebben wij hem bovenaan de lijst met WordPress-kenners geplaatst.
Matt Mullenweg en het WordPress-core team
Matt Mullenweg bleef echter achter zijn standpunt staan: Gutenberg moest en zou komen.
In the recent debate over Gutenberg readiness, I think it’s important to understand the difference between Gutenberg being ready code-wise (it is now), and whether the entire community is ready for Gutenberg.
Hij maakt een goed punt: zoals altijd met nieuwe technologie, is er weerstand. De bestaande groep gebruikers moet zich (gedwongen) aanpassen en verzet zich. Maanden na de lancering van Gutenberg lijkt de community echter meer en meer achter Gutenberg te staan.
Dagelijks worden bugs opgelost, nieuwe blokken toegevoegd door onafhankelijke ontwikkelaars en verschijnen er WordPress thema’s die Gutenberg ondersteunen.
Over de motivatie van Automattic om Gutenberg te integreren in WordPress, antwoordt hij het volgende:
If the goal was purely to benefit Automattic it would have been faster, easier, and created an advantage for Automattic to have Gutenberg just on WP.com. That wasn’t, and isn’t, the point.
Iain Poulson (Delicious Brains)
Iain Poulson is oprichter van Delicious Brains, het bedrijf achter de populaire WordPress plugins WP Migrate DB Pro, WP Offload Media en WP Offload SES. Hoewel hij het een goed geschreven plugin vindt, is hij van mening dat Gutenberg niet thuishoort in WordPress en twijfelt hij over de motivatie van Automattic.
Iain denkt niet dat Gutenberg in de buurt komt van wat page builders kunnen. Lees zijn opiniestuk voor meer context.
I’m hugely impressed with what the Gutenberg team have accomplished so far and look forward to seeing it improve. However, I can’t help feeling that other parts of WordPress are suffering because of the drive to implement Gutenberg, and I hope perhaps full time Automatticians are similarly assigned to other much needed parts of core development. It would be great to see WordPress pushed forward with more than just Gutenberg in 2018.
Brenda Barron (WPMU Dev)
Brenda Barron is een gerespecteerd redactielid van WPMU Dev en heeft veel over WordPress geschreven. Ze heeft Gutenberg uitgebreid getest en is niet overtuigd van het feit dat Gutenberg in de WordPress Core moet.
Haar opiniestuk vind je op het WPMU Dev blog.
While the developers working on the Gutenberg editor plugin have obviously put a lot of work into creating the plugin and I commend them on their efforts so far, the truth is, this plugin is nowhere near ready to be included in WordPress and needs a lot more work, in particular, UX work.
Chris Lema
Chris Lema is een zeer gerespecteerde naam in de WordPress (en marketing) community. Hij schreef begin december een opiniestuk over Gutenberg waarin hij aangaf het doel van Gutenberg niet te snappen.
Recentelijk schreef hij een nieuw artikel over Gutenberg: hij ziet Gutenberg als een “mid-flight engine change” en denkt dat de community niet naar Gutenberg moet kijken als een nieuwe content editor, maar als een nieuwe motor voor WordPress.
The page builders of today solve this problem already. If we’re rearchitecting an entire solution for WordPress just to solve a problem they’ve already solved, we’re being dumb.
Kortom: Chris is niet overtuigd van het nut van Gutenberg ten opzichte van de krachtige page builders die nu beschikbaar zijn.
Bedrijven achter de page builders
De bedrijven achter de page builders die nu populair zijn, staan niet te springen om een publieke reactie op Gutenberg te geven. Het is een spannende tijd: als ze nu fel tegenover Gutenberg gaan staan de de editor wordt op korte termijn wél geliefd, kan dat de reputatie van de page builder schaden.
Beaver Builder heeft een uitgebreid artikel geschreven over page builders en Gutenberg, maar Visual Composer heeft het onderwerp bijvoorbeeld genegeerd.
Beaver Builder
Zonder twijfel één van de populairste WordPress page builders van het moment: Beaver Builder. In een uitgebreid artikel (waar in de reacties veel discussie ontstond) zegt het team niet bang te zijn voor Gutenberg, en het initiatief juist te steunen.
Beaver Builder werkt aan integraties met Gutenberg en denkt dat er altijd een behoefte zal zijn die Gutenberg niet kan vullen.
Matt mentioned that they’re designing Gutenberg for new users. We believe there’s always going to be another level of customization and features that Page Builders can provide.
Elegant Themes (Divi)
Elegant Themes is voorzichtig wat betreft opiniestukken. Ze hebben enkele artikelen geschreven over hoe ze Gutenberg ondersteunen, maar in werkelijkheid betekent dit een ‘Omschakelen naar Divi’ knop in de Gutenberg editor.
In een artikel over Gutenberg schreven ze het volgende:
Ultimately, this editor is still in early development, so it would be unfair to judge it too harshly. It is a promising step forward, but needs work before it’s a viable replacement for the default WordPress editor.
Elegant Themes geeft wel aan te werken aan uitgebreidere integratie met Gutenberg:
We want you to know that this is just the first step, and we have a lot of great ideas about how we can better integrate with the upcoming post editor. As the new editor continues to evolve, and as we get closer to the release of WordPress 5.0, we hope to release additional updates that will further improve your page building experience.
Elementor Page Builder
Elementor is een page builder die flink groeit. Gebruikers zijn lovend over deze (gratis) page builder en Elementor staat bekend als een bedrijf met een positieve houding richting de ontwikkelingen van WordPress.
Toch was het verrassend om de reactie van Elementor op Gutenberg te lezen: ze waren niet alleen erg enthousiast, ze integreren Gutenberg op zeer uitgebreide wijze met de Elementor page builder.
Elementor Blocks zijn Elementor blokken, beschikbaar voor Gutenberg!
Veel Elementor elementen zijn beschikbaar in de Gutenberg editor via een nieuwe plugin, Elementor Blocks for Gutenberg, waardoor de Elementor page builder als het ware ‘ondersteuning’ biedt aan Gutenberg.
Een interessante houding die we (nog) niet terugzien bij andere page builders!
Since many of our users are anxious and confused concerning Gutenberg, this is a good opportunity to discuss Gutenberg, Elementor, and how we see the future and co-existence of each editor.
In the future, will Gutenberg replace Elementor?
The answer is simple – absolutely not!
(…)
Elementor was launched in a saturated market, with many page builder and website builder alternatives. We managed to become the leaders of our market by offering the best solution, and we plan to continue to lead the way.
Kortom: Elementor ziet Gutenberg niet als bedreiging en probeert de krachten juist te bundelen. De Elementor Blocks for Gutenberg plugin is een goed initiatief dat aansluit bij die visie.
Conclusie: de WordPress community is (nog) niet overtuigd
Grote namen binnen de WordPress community lijken niet overtuigd. Er wordt getwijfeld aan de motivatie van Automattic om Gutenberg toe te voegen aan de Core, en of Gutenberg wel moet strijden met de populaire page builders.
Tegelijkertijd zijn deze page builders voorzichtig met hun mening over Gutenberg. Ook de rol die page builders kunnen spelen binnen de wereld van WordPress Gutenberg is nog niet helemaal duidelijk.
Er kan lang worden nagesproken over de lancering van Gutenberg (dat rondom de kerstdagen van 2018 aan WordPress werd toegevoegd). Ondanks alle ophef en negatieve reviews lijkt Gutenberg inmiddels stabiel en klaar te zijn voor de toekomst.
Toekomst van Gutenberg binnen WordPress
Gutenberg is nog jong en wordt door veel mensen ‘version 1.0’ genoemd. Dit is mede door de vele bugs die er bij de release nog in zaten. Gutenberg is bij lange na niet af, ook niet als het gaat om nieuwe features.
Op termijn moet Gutenberg ingezet worden om een gehele website mee te ontwerpen!
Roadmap van Gutenberg
Voordat agencies Gutenberg écht als page builder kunnen gebruiken, werkt het Gutenberg team aan de volgende features:
- Blokken voor navigatie menu’s;
- Widgets omzetten in blokken;
- Blokken ondersteund door Customizer;
- Themes ruimtes laten maken waar Gutenberg kan worden gebruikt;
- Nieuwe WordPress.org directory om nieuwe blokken te ontdekken en makkelijker te installeren.
Als deze features aan Gutenberg zijn toegevoegd, is de plugin een stap dichterbij de features van huidige page builders. Maar, zo ver zijn we nog lang niet. Zelfs met bovenstaande features toegevoegd, kunnen de grote page builders nog vele malen meer.
Het wordt een interessante strijd tussen Gutenberg en de (grote) page builders. Wij denken dat Gutenberg voorlopig nog niet het einde van WordPress page builders betekent!
Reactie achterlaten